Παρασκευή 23 Μαΐου 2014

Ο κορονοϊός MERS που προκαλεί το «αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής», μας απειλεί με πανδημία;


Ο νέος φονικός κορονοϊός που εμφανίστηκε προπέρυσι και προκαλεί το «αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής» (MERS), δεν φαίνεται -προς το παρόν τουλάχιστον- να έχει τις μολυσματικές δυνατότητες να μετατραπεί σε πανδημία που θα αποτελέσει παγκόσμια απειλή. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας εκτίμησης από τους επιστήμονες του Ινστιτούτου Παστέρ του Παρισιού, οι οποίοι ανέλυσαν 55 περιστατικά της νόσου και εκτιμούν ότι ο ιός αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να εξαπλωθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο. Όμως στο μέλλον αυτό μπορεί να αλλάξει, αν ο ιός πραγματοποιήσει τις κατάλληλες μεταλλάξεις, οπότε ο κίνδυνος πανδημίας θα είναι μεγάλος.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Αρνό Φοντανέ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «Lancet», σύμφωνα με το BBC και το πρακτορείο Ρόιτερ, αναφέρουν ότι κατά μέσο όρο κάθε ασθενής με τον ιό -σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο- μολύνει 0,69 άλλους, με άλλα λόγια τρεις φορείς του ιού θα κολλήσουν κατά προσέγγιση άλλα δύο άτομα. Όταν ο αριθμός αυτός (λέγεται R0), που δείχνει τον ρυθμό εξάπλωσης ενός ιού, είναι μικρότερος από «1», τότε ο ιός σταδιακά φθίνει.

Αν, αντίθετα, ο αριθμός είναι μεγαλύτερος του «1» (το όριο για επιδημία), τότε τα περιστατικά μόλυνσης πρόκειται να αυξηθούν δραματικά στο μέλλον. Το 2002, ο ιός SARS ξεκίνησε την εξάπλωσή του από τη νοτιοανατολική Κίνα με δείκτη 0,80. Όμως μέσα σε μερικούς μόνο μήνες μεταλλάχτηκε έτσι ώστε ο δείκτης R0 αυξήθηκε σε 2,2 έως 3,7 (ένδειξη πανδημίας πλέον), οπότε ο ιός κατάφερε να εξαπλωθεί παγκοσμίως, σκοτώνοντας τελικά περίπου το ένα δέκατο των 8.000 ανθρώπων που μόλυνε.

«Όπως έχουν τώρα τα πράγματα, ο ιός MERS δεν είναι ικανός να ξεκινήσει μια επιδημία. Η ανησυχία μου είναι ότι οι άνθρωποι θα το διαβάσουν αυτό και θα πάψουν να ανησυχούν, όμως το αντίθετο είναι η αλήθεια. Αυτή ακριβώς είναι η κατάλληλη στιγμή να εντοπίσουμε το ζώο ξενιστή και να το σταματήσουμε», δήλωσε ο Φοντανέ.

«Ο κορονοϊός MERS δεν έχει εξαπλωθεί τόσο γρήγορα, ούτε τόσο ευρέως όσο ο SARS. H προσαρμογή του SARS στους ανθρώπους χρειάστηκε μερικούς μήνες, ενώ ο MERS ήδη κυκλοφορεί για πάνω από ένα χρόνο στους ανθρώπινους πληθυσμούς, χωρίς να έχει μεταλλαχτεί σε πανδημική μορφή», πρόσθεσε ο Γάλλος επιστήμονας. Επεσήμανε όμως ότι είναι πιθανό πως ορισμένα πιο ήπια περιστατικά λοίμωξης με τον MERS να έχουν περάσει απαρατήρητα, οπότε, σε αυτή την περίπτωση, ο δείκτης εξάπλωσης R0 είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερος.

Εκτός από τους ανθρώπους, ο MERS έχει εντοπιστεί σε καμήλες στο Κατάρ καθώς και σε μια νυχτερίδα στη Σαουδική Αραβία. Θετικά δείγματα σε καμήλες έχουν εντοπιστεί και σε άλλες χώρες, γεγονός που σημαίνει ότι ενδεχομένως να είναι φορείς του κοροναϊού ή κάποιου άλλου παρόμοιου. Πάντως, οι επιστήμονες δεν μπορούν να πουν με βεβαιότητα ότι οι καμήλες είναι η πηγή του ιού. Για το λόγο αυτό, συνεχίζουν να συλλέγουν στοιχεία, ώστε να μπορέσουν να καθορίσουν τον ρόλο των νυχτερίδων, των καμηλών και άλλων ζώων στην μετάδοση του MERS.

Όπως και το SARS, προκαλεί λοίμωξη του αναπνευστικού και οι ασθενείς παρουσιάζουν πυρετό, βήχα και αναπνευστικά προβλήματα και συχνά προκαλεί – μοιραία – πνευμονία. Ωστόσο, σε αντίθεση με το SARS, το MERS προκαλεί επίσης νεφρική ανεπάρκεια. Μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει προληπτική θεραπευτική αγωγή για το MERS.

Σύμφωνα με τον πιο πρόσφατο επίσημο απολογισμό του ΠΟΥ ο οποίος δόθηκε στη δημοσιότητα, από το Σεπτέμβριο του 2012 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί παγκοσμίως 496 κρούσματα. 

Περισσότερο από κάθε άλλη χώρα έχει πληγεί η Σαουδική Αραβία, με 169 θανάτους να έχουν καταγραφεί στο βασίλειο από την εμφάνιση του MERS το 2012 μέχρι 19/5/2014.

Κρούσματα έχουν καταγραφεί σε πολλές χώρες – ανάμεσά τους στην Ιορδανία, στην Αίγυπτο, στον Λίβανο ή ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής – αλλά στην πλειονότητά τους τα πρόσωπα που μολύνθηκαν είχαν ταξιδέψει πρόσφατα ή εργάζονταν στη Σαουδική Αραβία.
Το Ριάντ έχει ανακοινώσει συνολικά 500 κρούσματα του MERS, το οποίο σκοτώνει περίπου το 30% των ανθρώπων που προσβάλλει.

Το πρώτο κρούσμα του MERS στην Ελλάδα αφορά έναν Ελληνικής καταγωγής μόνιμο κάτοικο Σαουδικής Αραβίας που έφτασε στην Αθήνα τη Μεγάλη Πέμπτη (2014).

Σύμφωνα με τους ερευνητές του Ινστιτούτου Παστέρ, ο MERS, αν και έχει πολλές κλινικές, επιδημιολογικές και ιολογικές ομοιότητες με τον SARS, έχει αρκετά διαφορετική βιολογία. Μια βασική διαφορά τους είναι ότι χρησιμοποιούν διαφορετικούς υποδοχείς για να μολύνουν τα κύττταρα στους αεραγωγούς του ανθρώπου.

 Τι να κάνετε εάν είστε άρρωστοι και προσφάτως ταξιδέψατε στην Αραβική Χερσόνησο;
Εάν έχετε εκδηλώσει πυρετό και άλλα συμπτώματα του κατώτερου αναπνευστικού, όπως βήχα ή δύσπνοια, εντός 14 ημερών από ταξίδι στην Αραβική Χερσόνησο ή κάποια όμορη χώρα, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια αναφέροντας λεπτομερώς όσες πληροφορίες σας ζητηθούν.


Πως μπορείτε να προστατευθείτε;

Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη των αναπνευστικών λοιμώξεων:

α) Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα. Βοηθήστε επίσης τα μικρά παιδιά να κάνουν το ίδιο. Αν δεν είναι διαθέσιμα νερό και σαπούνι, τότε χρησιμοποιήστε απολυμαντικό χεριών με βάση το αλκοόλ.

β) Καλύψτε την μύτη και το στόμα σας με χαρτομάντηλο, όταν βήχετε ή φτερνίζεστε και στη συνέχεια πετάξτε το στο καλάθι απορριμμάτων.

γ) Αποφύγετε να αγγίξετε τα μάτια, την μύτη και το στόμα σας με ακάθαρτα χέρια.

δ) Αποφύγετε την στενή επαφή, όπως ανταλλαγή φιλιού, κοινή χρήση μαχαιροπήρουνων ή άλλων οικιακών σκευών με άτομα που είναι άρρωστα.

ε) Καθαρίζετε και απολυμαίνετε τακτικά επιφάνειες όπως ο πάγκος της κουζίνας, τα πόμολα, οι πόρτες και τα παιχνίδια των παιδιών


Υπάρχει εμβόλιο;

Προς το παρόν δυστυχώς δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο κατά του MERS, αν και έχουν ήδη αρχίζει να γίνονται προσπάθειες για την παρασκευή του.


Υπάρχουν άλλες διαθέσιμες θεραπείες;

Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο θεραπευτικό πρωτόκολλο για την αντιμετώπιση των επιπλοκών που προκαλεί ο MERS. Η αγωγή, προς το παρόν, εστιάζει στην ανακούφιση της συμπτωματολογίας που εμφανίζει κάθε ασθενής.


Υπάρχει διαγνωστική εξέταση;

Το Εργαστήριο Αναφοράς Γρίπης Ν.Ελλάδος που εδρεύει στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, έχει αναπτύξει μοριακές εξετάσεις για την ανίχνευση και επιβεβαίωση των κρουσμάτων MERS. Διενεργεί αλληλούχιση τμήματος του γονιδιώματος και ορολογικές εξετάσεις για την παρουσία αντισωμάτων του ιού.


Τι μπορώ να κάνω για να προστατεύσω τον εαυτό μου;

Όπως προαναφέρθηκε, ο ακριβής τρόπος μετάδοσης δεν είναι ακόμα γνωστός. Συνιστώνται τα μέτρα προφύλαξης που ισχύουν και για τις άλλες ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού, δηλαδή η αποφυγή στενής επαφής με άτομα που παρουσιάζουν τα συμπτώματα της νόσου (βήχας, φτέρνισμα) και έχουν πρόσφατα ταξιδέψει σε περιοχές υψηλού κινδύνου. Επίσης η τήρηση των κανόνων υγιεινής των χεριών και των κανόνων αναπνευστικήςυγιεινής και συγκεκριμένα:

Υγιεινή χεριών:

Πλένετε τα χέρια σας συχνά, ιδιαίτερα όταν είναι λερωμένα και όταν φροντίζετε στο σπίτι κάποιον που είναι ασθενής. Η υγιεινή των χεριών προλαμβάνει επίσης τη μετάδοση λοιμώξεων σε σας (μέσω αγγίγματος μολυσμένων επιφανειών) και, προκειμένου για τα νοσοκομεία, τη μετάδοση λοιμώξεων σε ασθενείς, επαγγελματίες υγείας και άλλους.

Πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και άφθονο νερό, όταν είναι εμφανώς λερωμένα. Εάν δεν είναι εμφανώς λερωμένα, μπορείτε να τα πλύνετε με σαπούνι και νερό ή να χρησιμοποιήστε καθαριστικά χειρών βασισμένα στο οινόπνευμα.

Υγιεινή του Αναπνευστικού:

Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με ιατρική μάσκα, μαντήλι, το μανίκι σας ή τον λυγισμένο αγκώνα σας, όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Πετάξτε το χρησιμοποιημένο μαντήλι σε κλειστό κάδο αμέσως μετά τη χρήση. Εφαρμόστε τα μέτρα υγιεινής των χεριών μετά από κάθε επαφή με εκκρίματα του αναπνευστικού.

Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού:

Να παρακολουθείτε την υγεία σας στον προορισμό σας.

Να τηρείτε σχολαστικά τα μέτρα υγιεινής όπως:

- προσεκτικό και συχνό πλύσιμο χεριών με νερό και σαπούνι ή καθαρισμό με αλκοολούχο διάλυμα.

- κάλυψη στόματος και μύτης με χαρτομάντηλο κατά το βήχα ή το φτάρνισμα. Το χαρτομάντηλο χρειάζεται να πετιέται αμέσως στα σκουπίδια.

- αποφυγή επαφής των χεριών με το στόμα, τη μύτη και τα μάτια για πρόληψη διασποράς μικροβίων.

Να αποφεύγετε την επαφή με ασθενείς με συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού.

Να αποφεύγετε κλειστούς χώρους με συνωστισμό.


Πού μπορώ να εξεταστώ;

Εαν κάποιος εμφανίσει πυρετό και συμπτώματα λοίμωξης του κατώτερου αναπνευστικού (βήχα ή δύσπνοια) σε διάστημα 14 ημερών από το ταξίδι του σε χώρα της Αραβικής Χερσονήσου ή σε κάποια γειτονική, πρέπει να ειδοποιήσει τον θεράποντα του ιατρό και να αναφέρει το ταξιδιωτικό ιστορικό του.

Σε περίπτωση πού ο ιατρός που σας παρακολουθεί, συστήσει έλεγχο για MERS, μπορείτε να απευθυνθείτε στο τμήμα Αναλύσεων του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ (τηλ.210 6478804-806).



Πηγή: ΑΜΠΕ